|
حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى
(Барча намозларни ва хусусан ўрта намозни сақланглар).
Бу далилларни ўрганадиган бўлсак, шу нарса ойдинлашадики, биринчи гуруҳдаги ҳадисларда Пайғамбар с.а.в. ўрта намозни аср намози, деб очиқ айтганлар. Иккинчи гуруҳдаги ҳадисда эса саҳоба оятнинг нозил бўлиш сабабини пешин намози билан боғлаган.
Биринчи гуруҳдаги ҳадислар мавзуга кўпроқ далолат қилади. Чунки уларда гап очиқ айтиляпти. Шунинг учун улар иккинчи гуруҳдаги ҳадисдан рожиҳроқдир.
Тўғри, ҳақиқий маънони тайинлашда сабаби нузул рожиҳроқ бўлади. Лекин бунинг учун биринчи гуруҳдаги ҳадислар ҳам эҳтимолли мазмундаги гаплар бўлиши керак эди. Улар эса ҳеч қандай эҳтимолга ўрин қолдирмасдан очиқ лафз билан айтилган. Шунинг учун бу ердаги рожиҳ гап ўрта намознинг аср намози эканлигидир. Аср намозининг фазлини таъкидловчи бошқа ҳадислар ҳам ворид бўлган.
Пайғамбар с.а.в. айтадилар:
«مَنْ فَاتَتَهُ صَلاَةُ الْعَصْرِ فَكَأَنَّمَا وَتَرَ أَهْلَهُ وَمَالَهُ»
«Кимки аср намозини ўтказиб юборган бўлса, гўё у оиласию мол-давлатидан мосуво бўлибди».42 Яна айтадилар:
«بَكِّرُوا بِالصَّلاَةِ فِى الْيَوْمِ الْغَيْمِ، فَإِنَّهُ مَنْ تَرَكَ صَلاَةَ الْعَصْرِ حَبِطَ عَمَلُهُ»
«Булутли кунда намозни эртароқ ўқинглар. Чунки аср намозини тарк қилган одамнинг амали ҳабата кетади».43
حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى
Бу ерда омдан кейин хос зикр қилиняпти. Аллоҳ Таоло олдинига ҳамма намозларни вақтида ўқишга буюриб, ортидан Ўзи билган бир ҳикмат туфайли ўрта намозни хослаб қўйяпти.
(وَقُومُواْ لِلّهِ قَانِتِينَ ва Аллоҳ учун бўйсунган ҳолда туринглар!). Яъни, хушуъ билан, ортиқча гап-сўз қўшмасдан. Мана бу ҳадисни Бухорий ва Муслим Зайд ибн Арқамдан чиқарганлар: «Пайғамбар с.а.в.нинг замонларида то
وَقُومُواْ لِلّهِ قَانِتِينَ
ояти нозил бўлгунига қадар (намозда ҳам) гапирар эдик. Шундан кейин жим бўлишга буюрилдик, гапиришдан қайтарилдик».
Ибн Жарир Ибн Масъуддан ривоят қилади:
(43) Бухорий: 520. Насоий: 470. Ибн Можа: 686.
74-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232